In het hart van de in noordoost Italië gelegen Prosecco-streek ligt Cartizze, een heel klein gebied waar de top van de Prosecco vandaan komt. Er heerst een bijzonder microklimaat: de heuvels liggen bijzonder gunstig voor de zon (goed voor een hoog suikergehalte in de druiven); de ligging van de heuvels zorgt voor een brezza costante, doorlopend briesje, wat de druivenbladeren lucht geeft en droog houdt. Dit voorkomt dat er umidità, vochtigheid, ontstaat waardoor schimmels die de druiven aantasten, wegblijven. De dikke laag argille, klei, als ondergrond, is een derde belangrijke factor. De wortels van de druivenranken gaan diep de grond in en zijn zo verzekerd van het nodige water.
Dit alles maakt dat Cartizze wordt aangemerkt als Cru, dus een geselecteerd gebied van hoge kwaliteit, binnen het grote Prosecco-gebied. Het gebied wordt ook wel het Pentagono d’oro, gouden pentagon genoemd.
De ligging van het Cartizze-gebied
De Proseccostreek strekt zich uit over de regioni Veneto en Friuli-Venezia Giulia. Prosecco uit dit gebied is DOC, Di Origine Controllata. Het totale gebied meet maar liefst 205 km2 . Dat gebied is goed voor jaarlijks 440 miljoen flessen.
Binnen de grote Prosecco-streek heb je het DOCG-gebied Conegliano Valdobbiadene Asolo. DOCG staat voor Di Origine Controllata e Garantita. Dit 80 km2 grote gebied produceert jaarlijks 100 miljoen flessen.
Binnen dit DOCG-gebied is er het Cartizze-gebied. Dit beslaat slechts 1 km2; 108 hectare om precies te zijn. Dat zijn zo’n 158 voetbalvelden, met 140 eigenaren. Het Cartizze-gebied beslaat drie heuvels. Het is het hart van waar de topwijnen vandaan komen: Conegliano Valdobbiadene Prosecco Superiore DOCG. Het aantal flessen uit dit gebied is 1,3 miljoen per jaar.
De regels van het Cartizze-gebied
Van hogerhand is bepaald wat de maximale opbrengst per hectare viti, wijnranken, is.
* In het Cartizze gebied mag de opbrengst niet hoger zijn dan 120 quintali (12.000 kilo) per hectare.
* Voor de DOCG is dat 13.500 kilo per hectare.
* Voor de DOC is dat 18.000 kilo per hectare. Dit laatste is alleen haalbaar in pianura, op het laagland.
Cartizze: alleen spumante
Wist je dat er in het Cartizze-gebied alleen spumante mag voorbrengen? Vino tranquillo o frizzante, stille of licht bruisende wijn, mogen er niet worden vercommercialiseerd. De wijn mag niet sfuso, uit het vat, worden verkocht en ook niet in damigiana, grote mandfles.
De spumante moet volgens de metodo Martinotti worden geproduceerd waarbij de tweede gisting plaatsvindt in een afgesloten tank. De druiven moeten worden geplukt als deze op hun best zijn – dit is over het algemeen in september. De rijpe druif heeft dan een hoog suikergehalte en tegelijkertijd een goede zuurgraad.
Wist je dat...
Federico Martinotti bedacht eind 1800 dat de wijn, onder druk, in hermetisch gesloten vaten moest gisten gedurende een periode tussen de 30 dagen en 6 maanden. De Fransman Eugène Charmat patenteerde deze methode en dus wordt wereldwijd zijn naam gelieerd aan de door een Italiaan bedachte methode. Bij de Methode Champenoise gebeurt de tweede gisting op fles.
Op bezoek bij wijnhuis PdC
PdC is een bijzonder wijnhuis. Het is namelijk het enige azienda agricola, boerenbedrijf, dat gespecialiseerd is in het maken van alleen Valdobbiadene Superiore di Cartizze DOCG. Deze vino spumante is de Gran Cru van de Prosecco Superiore.
Als je arriveert bij het wijnhuis op de prestigiosa collina del Cartizze, prestigieuze Cartizze-heuvel, zie je alleen maar viti, wijnranken om je heen. Het eigen terrein meet 1,3 hectare (2 voetbalvelden groot). Bij binnenkomst word je verrast door het strakke, moderne interieur van de proefruimte. Italian design op z’n best.
Ook de flessen zijn strak vormgegeven met als doel het innovatieve karakter van het bedrijf de onderstrepen. Innovatief is een, maar dat neemt niet weg dat de arbeid in de wijngaarden op de glooiende heuvels, ouderwets lavoro a mano, handwerk, is. Ongetwijfeld heeft Pietro di Conti zijn gespierde bovenarmen en kuiten daaraan te danken…
Visie PdC
Eigenaar Pietro di Conti (zie daar de acroniem met de bedrijfsnaam) heeft ervoor gekozen slechts un numero limitatissimo di bottiglie, een zeer beperkt aantal flessen, te produceren. Niet meer dan 10.000. Ook wil hij alleen Cartizze maken en alleen biologisch werken. Dat betekent: geen kunstmest, geen onkruidverdeling, geen chemische insecticide, geen schimmeldodende middelen, geen genetisch gemodificeerde organismen. Dit alles heeft als doel om de vruchtbaarheid van de grond te verbeteren, verontreiniging tegen te gaan, opbouwen van een zelf afweersysteem van de plant tegen parasieten, verbetering van de druiven.
Als je PdC dus op de fiets bezoekt, draag je bij aan zijn doel om een zo gezond mogelijke omgeving voor de druiven te maken én leer je het Proseccogebied op een andere manier kennen.
Vegan spumante
Volgens Pietro is het de taak van de vignaiolo, wijnboer, om het beste uit zijn wijngaard te halen. Daarom is hij samen met een oenoloog dagelijks bezig met de verbetering van het product, van de 100 jaar oude wijnranken tot de botteling. Bijzonder is dat niet met de gebruikelijk eiwitklaring plaatsvindt; Pietro en de oenoloog kiezen voor lievito di birra, biergist, een natuurlijk product waardoor de spumante zelfs het predicaat vegan mag dragen.
Pietro di Conti van wijnhuis PdC
Roeping
Het lag overigens helemaal niet voor de hand dat Pietro wijnmaker zou worden. Zijn ouders emigreerden naar Australië toen Pietro tien was. Hij werd ingenieur werktuigbouwkunde. “Ho avuto la chiamata, ik voelde de roeping, toen mijn zio, oom, overleed. Ik wilde terugkeren naar het huis wat ik van jongs af aan ken. Terug naar de storica casa di famiglia, het zeer oude familiehuis”, aldus Pietro. Zijn ingenieurs-achtergrond zie je terug in zijn benaderingswijze van de viticoltura, wijnteelt.
Het Cartizze-gebied is zo uniek dat hij alleen maar vini pregiati, eersteklas wijnen, wilde maken. En dus ging hij zich tijdens een jarenlange studie verdiepen in het wijn maken. “De start was verre van makkelijk. Nadat ik had bedacht wat ik wilde, dus biologische wijnbouw, en beperkte productie om de Ferrari van de Cartizze te maken, duurde het natuurlijk een hele tijd voordat ik het terrein biologisch mocht noemen. Biologisch ben je namelijk niet van vandaag op morgen. Dat kost tijd en dus geld,“ aldus Pietro.
“Samen met mijn enologo zijn we de vite centenarie, 100 jaar oude wijnranken, gaan recuperare, gezond gaan maken. Vier generaties wijnboeren hebben met de kennis van die tijd keuzes gemaakt die ik, met de kennis van nu, en met mijn visie, nu nooit zo zou doen. We pakken de dingen anders aan. Zie je deze tralcio, scheut? Deze heeft dezelfde genetische bagage als die 100 jaar oude wijnrank. Ik zal scheuten moeten knippen om de grappoli, trossen, voldoende zon te laten krijgen. Als ik die scheut ga enten, duurt het zeker wel vier jaar voordat je deze druiven voorbrengt. Een tijd- en dus geld rovende manier, maar volgens mij de enige juiste.”
Veelbelovend
PdC is pas in 2012 gestart; ongetwijfeld ga je de spumantes in de toekomt terugzien in vooraanstaande wijngidsen. Volgens de wijnapp Vivino behoort de Valdobbiadene Superiore di Cartizze Brut tot de 1% beste wijnen ter wereld.
De spumante van PdC bestaat uit 100% Glera-druiven. Dat is een bewuste keuze, geen vereiste; een Prosecco moet namelijk voor minimaal 85% uit deze druivensoort bestaan. Kenmerk van de druif is dat deze zich niet goed leent voor invecchiamento e affinamento, lagering. Prosecco is een wijn die je dus jong drinkt.
Wist je dat...
… de Glera-druif dezelfde is als de Prosecco-druif? Om een halt te roepen aan de vele nep-prosecco’s én omdat Prosecco een generieke naam werd, is in 2009 echter besloten om de naam van de Prosecco-druif te hernoemen naar Glera. Prosecco bestaat hier voor minimaal 85% uit. Er zijn een drietal autochtone druiven die zijn toegestaan (Verdiso, Bianchetta, Perera) in de blend en twee internationale (Chardonnay en Pinot)
De wijnproeverij in de praktijk
De degustazione, wijnproeverij, wordt op een plezierige manier gegeven door een dame die perfect Engels spreekt. Na de nodige theoretische uitleg, vertelt ze waarom je het glas, ondanks dat het uit de vaatwasser komt tóch moet spoelen met een klein beetje wijn om minieme invloeden van geur te verwijderen. Ze noemt het avvinamento. Ze walst de wijn door het glas om vervolgens, langzaam roterend, het hele glas te sciacquare, spoelen. De wijn gaat over van glas naar glas, een gewoonte die sommeliers ook toepassen in de betere restaurants voordat ze dure wijnen schenken.
Zo leer je nog heel veel meer tijdens die proeverij; eerst benoem je de neus, daarna de smaak in de mond en vervolgens de combinatie met de hapjes. PdC heeft ervoor gekozen Cartizze in slechts twee varianten te maken: de Cartizze Brut (bruine fles) en de Cartizze Dry (blauwe fles). Beide zijn lichtparelend, gemaakt van 100% Glera, maar met een andere smaak en dus andere wijn-spijs-combinaties.
De giallo paglierino, lichtgele, Cartizze Brut heeft een neus van peren en perzik, is fijn droog en heeft een licht zuurtje en in de afdronk een bitter amandeltje. Hij smaakt heerlijk bij de geserveerde parmigiano reggiano en jonge kaas.
De Cartizze Dry is ook lichtgeel en fijnparelig, maar de neus is anders: je ruikt ook acaciabloemen, abrikozen en een vleugje honing. De wijn is rond en wat je proeft zijn tonen van rijp fruit. Hij smaakt heerlijk bij de geserveerde zoete dolcetti, zoete hapjes.
De PdC Cartizze Brut en Cartizze Dry wordt alleen verkocht via de wijnproeverijen, de eigen website en bij restaurants in de omgeving. Je kunt een plekje reserveren voor een wijnproeverij bij PdC
