Werktijden, vakanties en belastingen

Orario di lavoro

Je zou denken dat in een land overal dezelfde werktijden gelden. Niet dus. In Zuid-Italia begint de werkdag rond een uur of 9 tot ongeveer 13 uur. De middagpauze duurt tot ongeveer 16 uur. Kantoren sluiten hun deuren rond 19 of zelfs 21 uur. Ooit golden deze werktijden voor heel Italia, maar tegenwoordig geldt zeker in het midden en noorden de internationaal gehanteerde werktijd van-negen-tot-vijf. De uitgebreide lunch in het noorden is ook niet meer zo vanzelfsprekend. In de overheidssector geldt een ander tijdschema, met regionaal enige verschuivingen. Meestal van 8 tot 14 uur. 's Middags is het vaak moeilijk om iemand te bereiken. Op nationale en regionale feestdagen zijn veel winkels, bedrijven en banken gesloten. Let ook op de ponte, een overbruggingsdag die mensen vaak opnemen rondom bepaalde feestdagen als Hemelvaart.

Over het regionale verschil in werktijden een citaat uit het verhaal L'allegria del pensiero van de hedendaagse schrijver Ugo Cornia:

... eigenlijk kun je zeggen [...] dat Roma en Milano zo'n beetje in verschillende tijdzones liggen. Als je namelijk in Roma om half tien op kantoor komt en je antwoordapparaat afluistert, dan staan er al twee of drie berichten op uit Milano, het eerste van acht uur, half negen, het tweede van kwart voor negen, het derde al lichtelijk paniekerig, zo tegen negenen. Terwijl je vanuit Roma, wanneer de middag pas goed op gang is, tegen half zes, naar Milano belt en aan de stem aan de andere kant kunt horen dat het hele kantoor al in staat van ontmanteling is, en dan is het een wonder als je om half zeven nog iemand te pakken krijgt en om acht uur bel je eigenlijk louter uit plichtsbesef en spreek je wanhopige berichten in, die ze in Milano de volgende morgen om een uur of acht zullen horen. Zij bellen jou meteen terug, maar dat bericht zul je pas tegen een uur of tien beluisteren.

Le ferie

Zoals in veel Zuid-Europese landen, ligt in augustus het Italiaanse openbare leven plat. De vakantiespreiding die de Italiaanse overheid de laatste jaren probeert te bereiken, wil maar niet van de grond komen. De meeste bedrijven zijn gesloten, binnen-steden zijn uitgestorven op de toeristen na, heel Italia is in ferie: al mare of in montagna. Al vanaf half juli beginnen de kantoren leeg te lopen. Zakelijke contacten moet je dan ook bij voorkeur niet in deze periode plannen. Wie slim meent te zijn en tijdens de familievakantie zijn jengelende kinderen wil ontvluchten door enkele zakelijke bezoekjes af te leggen, komt bedrogen uit. Pas rond half september draait alles weer min of meer als vanouds. Ook de laatste week van december en de eerste week van januari staat alles op een heel laag pitje.

Humor

Italianen houden van gevatte opmerkingen, humor en een goed humeur. Het is belangrijk om van het leven te genieten. Ze nemen zichzelf soms op de hak en houden van ironie en ongerijmde humor. In gezelschap wordt er veel gelachen en geplaagd. Tegelijkertijd blijven Italianen zich erg bewust van hun publieke waardigheid. Wanneer ze in functie zijn, en zeker in het openbaar, zijn ze formeel en serieus. Bedenk dat een Italiaan zijn land wél op de hak kan nemen, maar dat een buitenlander niet de Italianen mag bekritiseren, dat hoort niet. Banale grappen kunnen ze ook niet waarderen.

Le tasse

Als je een vestiging of een bedrijf in Italia wilt beginnen, moet je voor ogen houden dat il Belpaese allesbehalve een belastingparadijs is. De belasting is enorm hoog en regelmatig worden er nieuwe belastingen geïntroduceerd terwijl oude belastingen niet vervallen. Het is dus erg moeilijk om uit te vinden waar je nu wel of niet belastingplichtig voor bent. Belastingchaos is het gevolg. De Italianen tobben hier ook mee, maar hebben er wel een oplossing voor gevonden...
Naast de nationale sport calcio, voetbal, hebben zij nog een andere nationale sport: belastingontduiking. Heel veel Italianen ontduiken de belasting, zij beheersen l'arte di arrangiarsi. Dat is de kunst van het ritselen, belasting ontduiken, en niet onbelangrijk: over de juiste vrienden beschikken. In Nederland en België is het schandalig als iemand de belasting ontduikt, in Italia kijkt men daar toch anders tegenaan. Zo zijn er zelfs top 10 lijstjes met beste belastingontduikers te vinden.

Saillant detail: er komen ook vooraanstaande personen op voor. Ook Berlusconi keurt het goed: "Con le tasse alte l'evasione è moralmente autorizzata". Oftewel: met zulke hoge belastingen is belastingontduiking moreel aanvaardbaar. Toch is het voor buitenlanders af te raden om belasting te ontduiken. Je kent vaak niet de goede wegen in het zwarte circuit en word je als buitenlander gepakt dan zijn ze niet zo mild.

Als je in Italia belastingplichtig wordt, kun je het beste een belastingadviseur inschakelen die de zaken voor je regelt en alle veranderingen voor je bijhoudt. Zo iemand heet een commercialista.