La mafia siciliana (met één f in tegenstelling tot het Nederlands) is de bekendste en oudste maffia ter wereld. Deze ‘organisatie’ is ontstaan uit het wantrouwen van het volk tegen de overheid en politiek. De maffia bestaat uit verschillende families en elke famiglia heeft één capo, baas en aiutanti, hulpjes. Je geniet bescherming als je maar betaalt.
© Foto: Sebastiaan Stam op Unsplash
Emigratie van enkele mafiosi zorgde ervoor dat de tentakels van de maffia zich over heel Italia en ook ver daarbuiten uitspreidden, met name in de Verenigde Staten. Als er wordt gesproken over dé maffia is dit niet correct, er bestaan namelijk diverse groeperingen. De grootste organisaties van de malavita, onderwereld, zijn: La Mafia op Sicilia, La Camorra in Napoli en La ‘Ndràngheta in Calabria. In Puglia is er nog een kleinere groepering: La Sacra Corona Unita. 
Bindend voor alle clans is de omertà, de zwijgplicht. Het doorbreken ervan komt iemand meestal heel duur te staan. Iederen kent wel een voorbeeld van een omicidio, moord, in de (in)directe omgeving. Gelukkig heb je als toerist geen last van dit gekonkel; realiseer je wel dat als je vragen stelt over deze clans, de inwoners niet al te enthousiast reageren. De clans vormen immers een minderheid. In Palermo is er zelfs een organisatie opgestaan die zich hard maakt om juist geen pizzo, beschermingsgeld, te betalen aan de ricattatori, afpersers: je kunt dit zien aan opgehangen schildjes bij de deur. En op posters in de stad waarop wordt opgeroepen om niet te betlen: 'Een complete bevolking die beschermingsgeld betaalt, is een volk zonder waardigheid.'
© Foto Addiopizzo [CC BY-SA 4.0 ], via Wikimedia Commons
De wijste weg
Als je in Napoli bent, valt je ongetwijfeld op hoe weinig mensen op de scooter een casco, helm, dragen. Dat is niet alleen om het haar in model te houden… Het heeft namelijk alles te maken met de mafia.
De Camorra stuurt haar huurmoordenaars vaak per scooter naar het doelwit, met een helm op zodat deze onherkenbaar zijn. De politie heeft er daardoor een gewoonte van gemaakt om mensen die een helm dragen, aan te houden. Om een ondervraging te voorkomen, draagt de onschuldige cittadino, burger, dan ook geen helm.
Maar er is een nog betere reden om geen helm te dragen. Ziet een mafia-famiglia iemand met helm rijden, gaan alle alarmbellen af: wie weet is deze op weg naar hen?! De oplossing is even simpel als luguber: wees je nemico, vijand, voor. De meeste Napolitanen willen dat risico niet nemen en laten hun helm dus liever thuis.
Wie toch veilig op pad wil, draagt een pothelmpje waarmee het gezicht gewoon zichtbaar is. Of misschien kun je toch beter il certo per l'incerto, het zekere voor het onzekere, nemen!
© Foto: Vitor Barros op Unsplash
Il gergo mafioso
Velen kennen wel de beroemde zin uit de maffiafilm The Godfather: ‘I’m gonna make him an offer he can’t refuse’. Zo’n soort zin kan alleen door il Capo, de maffiabaas himself, worden uitgesproken en niet door een picciotto of zicchinetta, een hulpje van de baas. De zin klinkt indrukwekkend, maar hoe praat de cosca, een groep mafiosi, nu echt onderling?
Onderzoek hiernaar is lastig want de mafiosi willen niet dat vreemden zich met hen bemoeien. Een ding is wel duidelijk, het gergo, het taalgebruik van de mafia, is afgeleid van het dialect en vooreen estraneo, buitenstaander, onverstaanbaar.
‘Partivu pi astutàrinni unu e mi tuccà astutàrinni du’… klinkt misschien onschuldig maar is dat in de verste verte niet. Er staat namelijk: ‘ik ging op pad om er één te vermoorden en heb er twee vermoord’.
Het beste is toch om uit de buurt van een malacarne, slechte man, te blijven… hiermee wordt namelijk vaak een mafioso bedoeld.