Ga je naar Val Gardena, dan kun je eigenlijk van alles ondernemen. Overal heb je uitzicht op de Dolomiti die deel uitmaken van het patrimonio mondiale werelderfgoed van Unesco. De beeldbepalende Sassolungo [Langkofel] doemt overal op en kun je niet missen in dit prachtige berglandschap die volgens de wereldberoemde alpinista, bergbeklimmer, Reinhold Messner de mooiste bergen ter wereld zijn.
Hiking in Val Gardena
Er zijn tientallen sentieri, wandelpaden, die goed bewegwijzerd zijn. Binnen Val Gardena weet je zeker dat je niet in herhaling valt. Het natuurpark Puez-Odle is weer heel anders dan een wandeling over de Alpe di Siusi [Seiseralm]. Dit is overigens de meest uitgestrekte alpenweide van Midden-Europa!
Onderweg tref je heel wat kleinschalige baite, hutten, waar je terecht kunt voor een lekker en betaalbare lunch. Overweeg ook eens om met een guida, gids, mee te gaan. Je komt daardoor heel wat te weten over de flora en fauna. Hij vertelt je over de verschillende steensoorten, kruiden, bomen en laat je dingen zien die je anders mist. Hij weet waar de stella alpina, Edelweiss, groeit, maar hoort ook feilloos waar de bergmarmotten zitten.
De berggids laat je het verschil horen tussen de grido, scheeuw, van de bergmarmotten om te waarschuwen voor een aanval vanuit de lucht of vanaf de grond. Het klinkt als un fischio, het fluiten van een vogel, maar door de lengte en eventuele staccato herhaling van de schreeuw weet de gids direct dat het om een bergmarmot gaat. Het pericolo, gevaar, uit de lucht komt van een aquila, adelaar. Vanaf de grond is de volpe, vos, een geduchte vijand. De bergmarmot staat bij het schreeuwen vaak op zijn achterste poten, rustend op zijn staart. De gids wijst je feilloos aan waar je moet kijken.
Biking in Val Gardena
Fietsen in de bergen is niet alleen weggelegd voor esperti, gevorderden. Je kunt ook met het hele gezin op pad; huur in dat geval eens een dag een e-mountainbike. Een leuke afwisseling van de escursioni, wandelingen. Met een e-mountainbik kom je gemakkelijker bergop en bepaal je zelf hoeveel extra power je in wilt schakelen. Met je liftpassen kun je de fiets meenemen in de lift en zo in dezelfde tijd een groter gebied verkennen dan je a piedi, wandelend, doet. Als je op tijd vertrekt, kun je zelfs de Sella Ronda fietsen! Op de ski's is deze tocht over vier bergpassen al indrukwekkend, laat staan op de fiets. Zonder sneeuw ziet het gebied er weer heel anders uit.
Zorg dat je goed gekleed bent want het weer in de bergen kan snel omslaan. Je hoeft overigens het wiel niet zelf uit te vinden en kunt uiteraard ook meegaan op fiets-excursie. En voor de echte fietsfanaten is er in juni een Bike festival.
Met de nostalgische eitjeslift de Sassolungo op
Van juni tot half oktober kun je met de nostalgische eitjeslift de Sassolungo op. Die lift is ook precies de reden waarom dit beeldkenmerk van Val Gardena niet behoort tot het Werelderfgoed. Maar de lift ik ook zo uniek dat het een must-do is tijdens je vakantie in Val Gardena.
Op pad met een alpenbloemen en -kruidenexpert
Karin Planker is expert in alpenbloemen en -kruiden. Je kunt met haar een bijzondere passeggiata, wandeling, maken. Onderweg vertelt zij van alles over de potere curativo delle piante alpine, helende kracht van alpenplanten.
Op pad met een houtbeeldhouwer
Ivo Piazza wist op zijn elfde al dat ie scultore, beeldhouwer, wilde worden. Hoe komt ie erbij? Wat is zijn verhaal? Ivo is een man met een boodschap en laat je kennismaken met een andere wereld, de wereld van hout. Op bezoek bij een houtbeeldhouwer.
Diner in de gondel
Eens per jaar kun je intekenen voor een diner in de gondellift. Een hele organisatie om dat voor elkaar te krijgen en voor jou als gast een bijzondere esperienza, gewaarwording. Er zijn maar een beperkt aantal tafels, dus tijdig reserveren is een must. Je stapt in je eigen gondel en laat je culinair verwennen. Boven op de berg serveert de bediening de gerechten en bijbehorende wijn; beneden worden de borden uitgehaald en de wijn weer bijgeschonken. Ondertussen geniet je van het donkerder wordende landschap. De lichtjes in het dorp gaan langzaam aan, de zon gaat onder. Het is even wennen, maar zeker weten dat je een onvergetelijke ervaring tegemoet gaat.
Lessen in Ladino
En ben je nieuwsgierig naar het Ladino? Dan kun je zelfs een 2 uur durende les Ladino volgen. “Co vala pa?” is Ladino voor “Come stai? “ Hoe gaat het? Je antwoordt dan met “Bona!” – Ladino voor “Bene!”, Goed! Of je na die twee uur iets verstaat van het Ladino dat je de inwoners onderling hoort spreken, of dat je op de lokale radio of tv hoort, is natuurlijk maar de vraag. Feit is dat de inwoners er alles aan is gelegen Ladino een levende taal te laten zijn; het is dan ook een verplicht vak op school.
Val Gardena is bijzonder actief in het aanbod buiten het reguliere skiën, hiken en biken. En dankzij hun bovengemiddelde buitenlandse taalbeheersing, hoef je niet bang te zijn om niet uit je woorden te komen. "Bënuni te Gherdëina", welkom in Val Gardena!
Val Gardena Card
Met de Valgardena Card kun je ongelimiteerd van vele liften en bussen gebruik maken, wat de wandelmogelijkheden in de Dolomieten enorm vergroot. Dankzij de liften kom je eenvoudig op prachtige plaatsen, of beland je hoog in de bergen voor een pittige wandeling en om te genieten van diverse uitzichtpunten. Met de deelnemende bussen kun je ook een bezoek brengen aan Bolzano of Bressanone. Je kunt je auto dus laten staan tijdens de vakantie. De kaart is te koop bij de verschillende partnerhotels en liften of op vertoon van de voucher of Val Gardena Active Member Card bij de VVV.
© Foto's: Claudia Zanin
Leestip: