Livigno bij zonsopkomst © Claudia Zanin
Op de grens met Zwitserland in een vallei in de bergen ligt Livigno, een lang gerekt bergdorp op 1800 meter hoogte. Geliefd bij liefhebbers van actieve outdoor vakanties; mountainbiken, hiking, trekking, klimmen, het kan er allemaal. Zowel in Italie als in het aangrenzende (duurdere) Zwitserland. Wat direct opvalt in het dorp, zijn de vele mountainbikers die door het centrum rijden. En de kleinschalige laagbouw met houten elementen en muurschilderingen.
Veel houten gevels in Livigno © Claudia Zanin
Ook valt op dat er heel veel livignasci, de inwoners van Livigno, vooral de wat jongeren, goed Duits en Engels spreken. Dat in tal van streken echt wel anders, maar wat blijkt: kinderen die naar le medie, de middelbare school, gaan, kunnen dat alleen ver buiten het dorp. Dat bekent dat ze of naar het een uur verderop gelegen Italiaanstalige Sondrio of naar het Duitstalige Bolzano [Bozen] gaan. Dat in combinatie met het feit dat ze een week lang niet thuis komen, is een heftig gegeven voor die bambini.
Italianen in de zomer; Noord-Europeanen in de winter
Waar het dorp ’s zomers vooral wordt bezocht door Italianen, geldt voor de winter dat een internationaler gezelschap kiest voor het sneeuwzekere dorp dat ook wel piccolo Tibet, klein Tibet, wordt genoemd vanwege de vele sneeuw die er ligt. In het dorp zijn veel kleine hotels te vinden en heel wat winkeltjes waar je dutyfree je slag kunt slaan. Iets buiten het dorp ligt een grote camperplaats.
Kamperen boven op de Monte Rezze, Livigno, bij Rifugio Madonon © Claudia Zanin
In augustus, de topmaand, logeren zo’n 13.000 toeristen in het 6.400 zielen tellende Livigno. Houd je van rust, kies dan voor mei, begin juni, september of oktober. Naar verluid is het in het najaar niet alleen rustiger, maar geniet je ook van de indian summer met bijbehorende prachtige kleuren. Je kunt overnachten in kleinschalige hotels, appartementen maar ook bovenop een berg in een rifugio. Aan de rand van het dorp is ook een camping; campers staan er zij aan zij. Geen wonder dat echte kampeerders ervoor kiezen hun tentje (gratis) bovenop de berg te zetten.
Ook heel wat squadre nazionali, landenteams, kiezen voor het op 1800 meter hoogte gelegen Livigno met het oog op hoogtetraining. Er is naast wandelen en mountainbiken, heel wat te doen op outdoor gebied.
Livigno ideaal voor hoogtetraining © Claudia Zanin
Na een dag actief en sportief bezig te zijn, is het heerlijk om bij te komen in het net buiten het dorp gelegen centro acquatico, watersportcentrum Aquagrande. Je hebt de keuze uit een 25 meter sportbad, familie-zwembad met slide en fun-elementen zoals scivoli, glijbanen, en een beauty- en welnesscentrum – heerlijk om na een dagje inspanning heerlijk bij te komen in het saunalandschap of tijdens een ontspannende massage. Er is ook nog een palestra, fitnessruimte, maar wat je daar moet zoeken met zoveel moois buiten, is ons een raadsel…
Chiudi gli occhi, respira a pieni polmoni, poi riaprirli e divertirti all’aria aperta, nel cuore delle Alpi!
Sluit je ogen, haal diep adem, open je ogen en geniet buiten in het hart van de Alpen!
Belastingvrij Livigno
Door de lontananza, afgelegen ligging, en de lastige communicatiemogelijkheden, was Livigno vroeger een groot deel van het jaar isolato, afgesloten, van de omgeving. Ondanks dat dat nu niet meer het geval is, blijft Livigno belastingvrij. Je betaalt dus geen BTW maar ook geen andere belastingen in dit zona extradoganale, belastingvrij gebied. Er zijn zo’n 250 winkels waar je los kunt gaan.
Dankzij zijn merkwaardige geschiedenis kun je er naar hartenlust belastingvrij shoppen. Wist je bijvoorbeeld dat de benzine in Livigno bijvoorbeeld maar la metà, de helft, kost van wat er elders in Italie wordt betaald? Sterke drank, parfum, sigaretten, apparatuur…. Zelfs een bezoek aan de lokale supermarkt is een feestje; er liggen tal van specialiteiten zoals ook chocola, (sterke) drank, pasta en meer waarmee je jezelf of thuisblijvers kunt verblijden. Het loont de moeite! Bekijk vooraf wel even wat je mag uitvoeren zodat je bij de dogana, grens, zonder aangifte te doen, mag doorrijden.
Grens van Livigno en Zwitserland op de Ponte del Gallo © Claudia Zanin
Livigno is al belastingvrij sinds 1538. De vrijheid werd nog eens erkend door Napoleon in 1805 en vervolgens bekrachtigd door verschillende instanties. Toen Italie koninkrijk werd in 1861, vroeg Livigno wederom bevestiging van de privileges dat geografisch gezien overigens eigenlijk Zwitsers is maar politiek gezien Italiaans. Keer op keer is het opnieuw bevestigd, de laatste keer in 1973. Ook de Europese Unie heeft in 1960 de diritti, rechten, op belastingvrij shoppen in Livigno erkend. Livigno is daarmee de enige plaats in Italie waar je belastingvrij kunt inkopen!
’s Zomers langlaufen in Livigno
Wellicht valt het je niet direct zo op als je in Livigno bent, maar ergens buiten het dorp op een veld, ligt een groot overdekt iets. Je vermoedt dat het opgeslagen fieno, hooi is, maar livignaschi weten beter: er ligt sneeuw onder! Ook al kun je tot 1 mei skiën, toch is het bijzonder dat de sneeuw bewaard blijft in hoogzomer. De sneeuw wordt ingezet voor een bijzonder moment; op 24 augustus is er de palio delle contrade. Elke contrada, wijk, doet mee en iedereen komt in abiti caratteristici di una volta, kleding van weleer. De hoofdwegen van Livigno worden voorzien van sneeuw en er wordt gestreden om wie het snelste het parcours aflegt. Een traditie die je eigenlijk niet mag missen! Ook doen er topatleten mee uit de wereld van biathlon en langlaufen.
Hoe kom je in Livigno
Ga je met het vliegtuig, dan kun je kiezen voor Innsbruck (Oostenrijk) of voor Bergamo. Als je via de A12 en Oostenrijk komt, volg je de A27 om naar Livigno te gaan. Je kunt vervolgens afbuigen en via de Reschenpass, Passo Resia rijden. Je ziet er de wereldberoemde campanile, klokkentoren, van het onder water gezette Lago di Resia uit het meer steken. Het dorp is verplaatst om een stuwmeer aan te leggen dat elektriciteit opwekt, maar de klokkentoren hebben ze laten staan. Uiteindelijk kom je weer terug op de A27 en rijd je het laatste stuk door een Zwitsers natuurpark.
Lago di Resia © Claudia Zanin
Deze A27 is de enige weg die vanuit het noorden naar Livigno voert. Een drie kilometer lange eenbaans-tunnel brengt je naar Italie, waarbij la frontiera, de grens, op de Ponte del Gallo, de brug van het stuwmeer ligt. Die eenbaanstunnel zorgt ’s winters bovendien voor een speciaal verhaal: je moet zorgen dat je voor 10 uur door de tunnel bent als je het dorp uitgaat, want daarna komt er alleen nog maar vakantieverkeer in. Houd er rekening mee dat je bij ingang van de tunnel pedaggio, tol, moet betalen. Vervolgens rijd je door een 10 kilometer lange galleria, tunnel, waarbij uitsparingen uitzicht geven op het meer om vervolgens aan te komen in Livigno. Dat meer wordt in november overigens voor de sicurezza, zekerheid, voor een deel svuotato, geleegd, om ruimte te geven aan regen- en smeltwater.
Kom je vanuit het zuiden, dan volg je vanaf Bormio de SS301 richting Livigno.
Vanuit Nederland ben je in zo’n 11 uur rijden in Livigno – daarmee kan het een mooi begin vormen van een vakantie in Italie; je blijft er een paar dagen of natuurlijk langer, er valt immers zat te ondernemen vanuit Livigno!
om de icoontjes naar wens te filteren of zoom verder in op de kaart.