De auto laat je achter op een van de grote parkeerplaatsen onder aan de stad. Dan klim je langzaam door de kleine steegjes en straatjes van dit authentiek middeleeuwse stadje naar boven. De vele fonteinen en de bloembakken met geraniums geven de stad een frisse rustige sfeer, ondanks de enorme aantallen toeristen die je hier in de zomer zult aantreffen.
Basilica di San Francesco
De stad van de heilige Franciscus, die volgens de overlevering met de vogels kon praten en zelfs de stigmata van Christus ontving, trekt veel bedevaartgangers. Allemaal bezoeken ze de Basilica die hoog boven heel Assisi uittorent. De basiliek bestaat uit twee boven elkaar gebouwde kerken, opgetrokken uit witte en roze steen wat een prachtig lichteffect oplevert. Het voorplein bestaat uit twee naar elkaar toelopende zuilengalerijen die je in de zomer ook maar beter kunt gebruiken vanwege de hitte. Verder een Romaanse klokkentoren en een gotische voorgevel met een mooi roosvenster.
De onderkerk met lage, Romaanse gewelven doet nogal somber aan. In de 13e eeuw werden er al zijkapellen gebouwd om de grote stroom pelgrims te ontvangen. Via een trapje daal je af naar de crypte waar Franciscus begraven ligt. De bovenkerk daarentegen is heel licht. Beide kerken zijn met prachtige fresco's versierd waaronder taferelen uit het leven van Franciscus door Giotto. De Basilica werd in 1997 zwaar getroffen door een aardbeving. Men vreesde dat talrijke fresco's onherstelbaar vernield waren. Er is hard gewerkt en veel geld gestoken in de restauratie, die grotendeels voltooid werd voor het bezoek van de Paus in het jaar 2000. Er is zelfs zo hard gewerkt dat de Basilica soms een anachronisme lijkt, alsof hij gisteren gebouwd is en de tand destijds er nog geen invloed op heeft gehad...
Piazza del Comune
Langs de Via San Francesco met kleine toeristenwinkeltjes loop je naar het Piazza del Comune waar je oog meteen valt op de zuilengalerij van de Tempio di Minerva uit de tijd van Augustus. De mooie buitenkant strookt niet echt met het barokke interieur. Als je een plaatsje kunt bemachtigen op één van de vele terrassen van dit grote plein, ga dan even rustig zitten en laat de drukte aan je voorbij trekken. Is er geen plaats, loop verder naar boven naar de Piazza San Rufino waar zich ook de Duomo bevindt en ga tegen de muur zitten in de schaduw, tegenover de fontein, koop een stuk pizza al taglio en laat alles maar even over je heen komen... Als je weer uitgerust bent, klim je verder naar de Rocca Maggiore, een mooi kasteel uit de 16e eeuw. Het uitzicht behoeft geen nadere toelichting....
Wanneer je Assisi weer verlaat, let nog eens op de gigantische fundamenten waar de Basilica op gebouwd is.