Er zijn tal van bijzondere feestdagen die in Italia anders gevierd worden dan wij in Nederland gewend zijn. Houd er rekening mee dat instellingen en bedrijven op deze dagen gesloten kunnen zijn. Vaak vinden allerlei feestelijkheden plaats.
1 november: Ognissanti / Tutti i Santi
Op 1 november is het Ognissanti, ofwel Allerheiligen, een nationale feestdag. Deze dag hebben we te danken aan de Frankische keizer Luigi il Pio oftewel Lodewijk de Vrome, zoon van Karel de Grote. Hij bestempelde deze dag in 853 tot officiële kerkelijke feestdag.
Deze feestdag vier je met je hele famiglia. Op deze dag ga je naar de santa messa, mis, en vervolgens heb je gezamenlijk een lunch met de familie. Aansluitend is er 's middags op het kerkhof een gezamelijk preghiera, gebed, voor de defunti, overledenen.
Regionale verschillen
Elke regione heeft zijn eigen typische dolci, zoetigheden. Zo vieren ze in Toscane deze feestdag met twee typische desserts, namelijk Schiaccia dei Santi en Pane dei Santi. Het eerste dessert is een foccacia met rozijnen, vijgen en walnoten. Pane dei Santi is eigenlijk hetzelfde maar in plaats van knapperig en dun, zijn hierbij de ingrediënten toegevoegd aan brooddeeg. Een leuk gerechtje voor kinderen is Ossa dei morti, doodsbeentjes, op Ognissanti.
'Ognissanti, manicotti e guanti'
Dit spreekwoord op Ognissanti, Allerheiligen, waarschuwt je voor de kou: het is tijd voor moffen en handschoenen! Het gezegde verwijst terug naar de Kelten die op 1 november nieuwjaar vierden. Voor hen betekende deze dag het eind van de warme periode en de start van de winter. De boeren konden zich, na een seizoen hard werken, voorbereiden op een rustigere periode. Ook al is het pas op 21 december officieel winter, bij de katholieken luidt Allerheiligen de winter in.
2 November: Giorno dei morti
Op 2 november, de dag na Allerheiligen, wordt Allerzielen, Giorno dei morti, gevierd. Op deze dag worden de overledenen herdacht, veel bloemen op de graven gelegd en gebeden voor degenen die nog niet in de hemel zijn. In Italia wordt er op verschillende manieren aandacht aan geschonken.
Blinkend schone graven
Vaak is er al een bezoekje met emmer en schrobber aan vooraf gegaan om te zorgen dat op 2 november het graf blinkend schoon en netjes is. Een kwestie van bella figura, je moet tenslotte goed voor de dag komen wanneer andere bezoekers in het voorbijgaan de graven bekijken.
Bloemen
Het bosje bloemen voor bij het graf is in deze periode extra duur: de prijzen schieten rond eind oktober omhoog en het komt al gauw op zo'n tien euro. Een favoriet is crisantemi, chrysanten. Je snapt dus waarom je een Italiaanse dame geen bosje van deze bloemen brengt als je gaat eten. Daarbij komen nog de lumini, kaarsjes, die inmiddels ook al een paar euro kosten. Voor deze dag geeft een gemiddeld gezin ongeveer 13 euro uit. Big business. Hoe was die spreuk ook alweer? Bloemen houden van mensen!
Eten en drinken
Op sommige plaatsen worden er hele maaltijden bereid zodat i morti kunnen aanschuiven, of er wordt gepicknickt op het kerkhof. Op Sicilia hebben ze een variant op La Befana die elders op 6 januari cadeautjes brengt aan de kinderen die zoet zijn geweest. De cadeautjes worden hier door de doden gebracht. Het schoenzet-ritueel lijkt op dat van Sinterklaas: de kinderen zetten hun schoen, zingen een liedje en hopen dat hun schoen gevuld wordt. De Siciliaanse doden hebben het er dus maar druk mee.
Wellicht kunnen ze na gedane arbeid beter richting de regione Lombardia gaan; als de kinderen ’s ochtends vroeg zijn gewekt voor de mis, maken zij hun bedden op, zodat de doden daar even kunnen rusten. Ook wordt er vers water en wijn in de keuken gezet en wordt de open haard aangestoken. Voor de haard worden comfortabele stoelen gezet zodat de dolende zielen even kunnen rusten.
21 november: Festa della salute Venezia
Het kan natuurlijk niet missen: een land dat zo veel waarde hecht aan een goede gezondheid, zal er vast en zeker ook een feestdag aan wijden. In Venezia wordt op 21 november la festa della salute gevierd. In de 16e eeuw werd Venezia twee jaar lang geteisterd door een pestepidemie. Toen de pest in 1630 weer de kop opstak, besloot il Doge Nicolò Contarini actie te ondernemen. Hij deed de gelofte een kerk te bouwen die de naam la Salute zou dragen, ter ere van de maagd Maria, om zo de stad te behoeden voor nog een plaag.
Elk jaar wordt, speciaal voor deze dag, een botenbrug over het Canal Grande gebouwd dat de sestiere van San Moisè en Santa Maria del Giglio verbindt met de Chiesa della Salute in Dorsoduro. Onder leiding van de patriarch van Venezia, loopt op deze feestdag een processie met maar liefst tienduizenden gelovigen, geleid door de patriarch van Venezia, over de brug naar de kerk om een kaarsje te branden voor een goede gezondheid.
In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden wordt er op la festa della salute niet echt feest gevierd, het is een serieuze bedoening. Wie in Venezia op gezelligheid zit te wachten kan beter in februari terugkomen, wanneer de stad in het teken staat van heel ander feestgedruis, het wereldberoemde Carnevale di Venezia.
8 december: Immacolata concezione
Op 8 december vieren de Italianen de immacolata concezione, de onbevlekte ontvangenis van Maria. In de volksmond wordt het feest ook wel Festa della Madonna genoemd. De dag staat geheel in het teken van Maria. De datum 8 december is 9 maanden voor de geboorte van Maria, op 8 september. Maria zou verwekt zijn zonder te zijn bevlekt met de erfzonde, aldus een dogma van de katholieke kerk. Dat is een hoogfeest waard, en wel op 8 december.
Iedere stad geeft zijn eigen draai aan dit feest. In Roma op de Piazza di Spagna bijvoorbeeld, leggen brandweermannen jaarlijks in het vroege ochtendgloren een bloemenkrans bij het beeld van de Madonna dat hoog op een zuil staat. In Piemonte worden er ’s avonds houtstapels aangestoken waar de jongeren in een kring omheen dansen en liedjes zingen. Veel winkels blijven met het oog op de naderende feestdagen open, maar kantoorpersoneel geniet van een vrije dag.
25 december Kerst, Natale
Bekijk de uitgebreide kerstspecial:
