Op pad met vissers op het Trasimeno meer

Ben je op vakantie aan het Lago Trasimeno [Trasimeno meer] en eet je in een restaurant, dan zie je dat er pesce, vis, vis, vis en nog meer vis op het menu staat. Het wemelt ervan in het Trasimeno meer. De vissen worden op allerlei verschillende manieren bereid: rauw gemarineerd, in een tegamaccio, stoofpotje, gebakken, gestoofd etc. Zelfs de karpereitjes worden gebruikt als heerlijk smeersel op crostini. Inwoners zijn er maar wat trots op dat ze op die wijze a chilometro zero, oftewel eco-friendly, bezig zijn. Ook de vissers zijn trots en bieden je de mogelijkheid om met hen mee het Trasimeno meer op te gaan. De excursie heeft de toepasselijke naam pescatore per un giorno, visser voor een dag.

Vissers van het Trasimeno meer

De pescatori, vissers, gaan ’s zomers en ’s winters op pad vanuit een van de vier punti di sbarco, aanlegplaatsen, Torricella, Sant’Arcangelo, Borghetto en San Feliciano. De vissers vertrekken ’s ochtends heel vroeg om de netten die ze de middag tevoren hebben uitgezet, op te trekken. Bepaalde vissen in het net worden teruggegooid omdat het hun tijd nog niet is. De buit wordt vervolgens naar de cooperativa gebracht waar deze wordt ingetekend sotto numero, onder nummer, in een groot registro. Daarmee blijft het voor derden onduidelijk wie wat waar wanneer heeft gevangen. Vissersgeheimen houden ze liever voor zich, al kan het mysterie in de loop der tijd wel worden ontrafeld door wie oplet en goed weet te analyseren.

Milieuvriendelijk vissen

De pesca, visserij, op het Lago Trasimeno is ecosostenibile, milieuvriendelijk. De anziani, oudjes, (de oudste visser is maar liefst 87!) dragen hun kennis over aan de giovani, jonkies, van 20. Wanneer heeft welke vis de juiste grootte, wanneer moet je een vis met rust laten omdat deze eieren gaat leggen.

Vissen nog steeds populair ook onder jongeren

Wie verwacht dat het beroep niet aantrekkelijk is voor de jongeren heeft het mis. “Je staat vroeg op, werkt de hele dag all’area aperta, in de open lucht, je gaat lekker het meer op, je werkt waar je woont. Ik moet er niet aan denken de hele dag binnen te zitten, op dezelfde plek en dan iedere dag hetzelfde werk doen. Elke dag is anders op het meer,” alsdus Giampieri Commodi die na 35 jaar als cameriere, ober, te hebben gewerkt in Firenze terugverlangde naar zijn geboortestreek. “È una passione,” het is een passie, aldus de visser die ook niet zou misstaan als model in een mode-advertentie.

Het aantal vissers op het meer is wel drastisch teruggelopen. Waren het erin 1980 nog 480, nu zijn het er nog maar een veertigtal. Maar dat maakt wel dat ze daardoor beter in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Ook het samenwerken in de cooperativa biedt soelaas.

Cooperativa Pescatori del Trasimeno

Er blijkt uiteindelijk een hele wereld schuil te gaan achter de vissen. De vissers verenigden zich in 1928 in een Cooperativa Pescatori del Trasimeno. Samen sta je sterk, is de gedachte. Deze krachtenbundeling zorgde ervoor dat ze bijvoorbeeld gezamenlijk de restaurants en pescherie, viswinkels, en andere punti vendita, verkooppunten, konden bevoorraden.

Vandaag de dag werken er een vijftigtal andere mensen in de coöperatie. Ze maken de vis schoon, fileren deze, zorgen voor verdere bereiding, vermarketing en verkoop. Om verder te innoveren is de cooperativa gaan samenwerken met de afdeling Biologia van de Univerità di Perugia.

De cooperativa is erop gebrand dat er wordt gecontroleerd omdat illegale vissers de markt verpesten doordat ze zich niet houden aan de regels; ze gebruiken stroom of schakelnetten om het meer leeg te vissen; een gruweldaad in de ogen van de lokale vissers die staan voor een wel doordachte vorm van vissen. De provincie moet ervoor zorg dragen dat het Lago Trasimeno geen terra di nessuno, niemandsland, wordt. Doorn in het oog van de vissers is dat er vreemd genoeg wel standaard op zee wordt gecontroleerd op de juiste papieren van de vissers, maar niet bij de meren. De roofbouw kan daardoor onverminderd doorgaan, aldus de vissers.

Vissen uit het Trasimeno meer

De vissen die worden gevangen, prijken dus op menig menukaart. Een lokale lekkernij zijn de kleine agoni, ook wel latterini genoemd. Deze kleine fint visjes worden door farina, meel, gehaald en in zijn geheel gefrituurd. Het is een soort van fingerfood; je eet ze, eventueel besprenkeld met wat limone, citroen, in zijn geheel op. Klinkt wellicht eng, maar is het niet.

De vissen van het Trasimeno meer hebben namen die veelal moeten worden opgezocht in een dizionario, woordenboek. Onderstaand vis-woordenlijstje helpt je de kaart te ontcijferen op vakantie aan het Trasimeno meer. Maar eigenlijk moet je maar gewoon vertrouwen op de kook-kunsten - de visgerechten zijn allemaal even smakelijk!

Viswoordenlijst

Jong geleerd....

De bambini leren van kleins af aan de vissmaak waarderen. Zo wordt de carassio, kroeskarper, die heel veel graten heeft, vermalen, en wordt er ei, yoghurt en paneermeel aan toegevoegd. Vervolgens worden er polpette, balletjes, van gedraaid die in de oven worden afgebakken. Een heerlijke pasto, maaltijd, voor de kinderen in de mensa op school en in de asili, kleuterscholen.

Visserij museum

Ben je op vakantie aan het Trasimeno meer, plan dan een bezoek in aan de Museo delle pesca. Je vindt het museum in het grazioso borgo di pescatore, lieflijke vissersdorpje, San Feliciano. In het museum is veel interessants te zien over de ingenieuze technieken die eeuwen geleden werden toegepast. Het meest indrukwekkend zijn de zogenaamde Tori, de bergjes fascine, bundels met eiken sprokkelhout die ’s winters worden neergelegd op de bodem van het meer. In hoogtijdagen waren er maar liefst 2000 van deze Tori; na 1600 kwam een einde aan deze manier van vissen. Volgens oude documenten gebeurde dit al in 1074. Het principe is simpel: de vissen gaan schuilen voor de kou en verstoppen zich tussen de takken. Rondom deze bundels staan twee rijen palen waarbij de buitenste rij een doorsnee heeft van zo’n 25 meter.

’s Nachts varen twee boten uit; stilletjes worden netten gehangen aan de buitenste palenrij. Een bootje gaat in het midden van de cirkel liggen en spaventa i pesci, laat de verschanste vissen schrikken, door hard op de bodem van de boot te slaan. Die stuiven vervolgens hun schuilplaats uit, maar worden tegengehouden door het buitenste net. Vervolgens wordt het net aan de binnenste palenrij opgehesen. Buon appetito!

Leestip: Alle artikelen over het Lago Trasimeno