Ten tijde van de Eerste Wereldoorlog lagen in deze omgeving een zestigtal met elkaar verbonden forten met als doel de vijand tegen te houden. Voor die tijd waren er geavanceerde technieken om onderling te communiceren. Er werd gecommuniceerd per telefoon en telegraaf, maar ook met optische telegraaf: ’s nachts met lichtsignalen, overdag met spiegeltjes.
Ook al ben je niet bijzonder geïnteresseerd geschiedenis, toch is het leuk om naar het indrukwekkende fort Busa Grande te wandelen. Eenmaal boven heb je de Lagorai bergketen in de rug en kijk je uit over de Valsugana-vallei. Aan de overzijde van de vallei zie je hoogvlakte Altopiano di Vezzena liggen.
Op weg naar het fort
Om bij het indrukwekkend fort Busa Grande te komen, rijd je vanuit Levico Terme noordwaarts via de SP11 de berg op. Na een aantal haarspeldbochten arriveer je bij Compet-Passo Vetriolo. Daar parkeer je de auto en loop je vervolgens via een bos naar dit uit de Eerste Wereldoorlog daterende fort.
Het is maar 1,3 kilometer omhoog; de metershoge, dicht op elkaar staande bomen geven verkoeling. De geur van vers gezaagd hout kondigt je aan dat je in de buurt komt van rijen netjes opgestapelde boomstronken.
De kracht van de natuur
Hoe hoger je komt, des te meer de kale plekken opvallen. Die zijn in het najaar van 2018 ontstaan toen een desastreuze windhoos door Noord Italië raasde. 14 miljoen bomen legden daardoor het loodje. Als toerist valt je dit niet direct op, behalve als je loopt naar het fort. Je realiseert je wat een kracht de natuur heeft en hoe nietig je als mens eigenlijk wel niet bent in het natuurgeweld. Je wordt stil van deze bijzondere gewaarwording.
Op weg naar la guardia di ferro, de ijzeren wacht, kom je houtsculpturen tegen van de soldaten die indertijd aan het front vochten.
Bouwtijd van 3 ½ maand
Het fort werd in 1915 in slechts drie en een halve maand gebouwd; een recordtempo. Het was daarmee klaar voordat de Eerste Wereldoorlog begon. Het fort zou het Forte Colle delle Benne vervangen dat niet geschikt was voor de dreigende Eerste Wereldoorlog, in Italië beter bekend als Grande Guerra.
Ondergrondse bunker
Forte Busa Grande beschikt over een ondergrondse bunker met twee koepels van waaruit de vijand werd beschoten met kanonskogels en mitrailleurvuur. Het complex betreed je via een lange corridoio, gang. Je realiseert je hoe vernuftig het indertijd was ingericht.
Het magazijn bood ruimte aan 1000 granaten; er was een keuken, een apart officiersmess en soldatenkwartier met letti a castello, stapelbedden.
Ook waren er een infermeria, ziekenboeg, en latrines. Er was een werkplaats, wateropslag, generator om de vochtige omgeving te drogen. De groep kon het er dus prima uithouden.
Als je uitkomt bij een van de koepels, zie je pas hoe diep het complex verborgen zit in de berg. Om bovenin de koepel te komen, moesten de soldaten omhoog via een scala a pioli, ladder. Gelukkig voor hen was er voor de af te schieten kogels ook een montacarico eletrrico, elektrische lift.
De geschiedenis leeft nog steeds
De gids vertelt dat de inwoners van de streek die ten tijde van de eerste Wereldoorlog nog tot Oostenrijk behoorde. Vrouwen werden naar de Bohemen en Tsjechie gestuurd; de mannen naar Rusland om daar te vechten. Hun huizen werden svaligiate, leeggeplunderd.
Toen de oorlog voorbij was, werden de voormalig inwoners nogmaals op de proef gesteld: het voormalig Oostenrijkse gebied behoorde nu tot Italië. Er waren geen Oostenrijkse Kronen meer maar Lire. De trentini werden met de nek aangekeken en als traditori, verraders, gezien. Een bijzonder complexe situatie.
Wil je meer weten over de geschiedenis, schiet dan een Italiaan aan; je zult zien dat jong en oud je uitgebreid over de Eerste Wereldoorlog vertellen.
Bekijk meer informatie over de streek Valsugana op Italie.nl waarin beide meren liggen of op de website van de streek-vvv.