Wat heeft Rik Felderhof met Italie?

In gesprek met Rik Felderhof en Marjolein Westerterp

Toen we een aantal maanden geleden hoorden dat Rik Felderhof een boek zou publiceren met de titel ‘Een zomer in Italie’, keken we op de redactie verbaasd op. We wisten namelijk dat Felderhof een voorliefde heeft voor Frankrijk waar hij het succesvolle en indrukwekkende programma Villa Felderhof opnam. Het programma is ook overzee opgenomen in Bonaire en zelfs in Tanzania; drie landen waar Rik Felderhof meerdere maanden per jaar verblijft. Ook dat wisten we. Maar heel Italie kwam in dat rijtje niet voor! Hoezo dan opeens een boek over Italie? Een goede reden om nader kennis te maken met Felderhof en auteur Westerterp.

Het lijkt even wennen en schakelen als je begint aan het 416 pagina’s dikke boek ‘Een zomer in Italie’, het is immers een bijzondere combinatie van fragmenten uit De Vliegenvanger, locaties, Italiaanse anekdotes, reistips en een kijkje in de ziel van Felderhof. Eindelijk krijg je het gevoel deze charmante, intrigerende man beter te leren kennen. Het leest dusdanig lekker weg dat je voor je het weet een capitolo, hoofdstuk, verder bent.

© Portretfoto: Claudia Zanin

Charmant maar venijnig

Auteur Marjolein Westerterp en Rik Felderhof werkten intensief samen voor De Vliegenvanger-trilogie en voor Felderhof tijdschrift waarbij ze ook samen reisden, in dit geval door Tanzania. Nu volgt de Marjolein Westerterp Felderhof zelf; ze wil zijn onbekende kant belichten en probeert de riservatezza, gereserveerdheid, die hem kenmerkt, te doorbreken. En dat lukt.

Volgens Rik Felderhof is haar missie geslaagd dankzij haar niet aflatende doortastendheid; hij noemt haar aanpak “charmant maar venijnig”. Het boek bevat daardoor uiteindelijk ook heel wat biografische elementen. Je herkent Felderhof in zijn doen en laten , in zijn hoffelijkheid, maar komt ook dingen te weten over zijn persoonlijkheid en leven buiten buiten de riflettori, schijnwerpers.
Saillant detail: een biografie, daar wilde Felderhof eigenlijk niet aan, maar omdat het nu is gekoppeld aan de thema’s van De Vliegenvanger, kon hij zich er wel in vinden.

Waarom Italie?

Rik Felderhof: “Ik heb de afgelopen jaren veel door Italie gereisd om research te doen voor De Vliegenvanger trilogie en nu nog een keer voor de de Ravelliroute. Deze route voert naar 9 bekende en 1 minder bekende locatie in Italie. De reizen inspireerden me tot het schrijven van de anekdotes.” Sprookjesachtige vertellingen, illustraties en foto’s vullen het boek aan. “Het reisjournaal leest als een roman, maar is tegelijkertijd een soort van reisgids voor wie in een van de steden verblijft,” aldus Felderhof, die overigens Italiaans aan het leren is.

“Thema’s liefde, dood, geloof en vriendschap worden afgewisseld met reistips; je leest over glooiende wijngaarden, oude quartieri, stadswijken, winkels, bijzondere hotels en antiekmarkten. Allemaal plekken waar de Hollandse graaf Ravelli (uit De Vliegenvanger) en ikzelf graag vertoeven.” Je hoeft De Vliegenvanger trilogie overigens niet gelezen te hebben om ‘Een zomer in Italie’ te kunnen lezen. Je valt middenin een fragment dat je pakt; wegleggen is geen optie.

“Hoe zuidelijker je gaat, des te meer er gebeurt op straat.”

Aandacht voor bijzondere persoonlijkheden

Kenmerk van Felderhof is zijn aandacht voor bijzondere persoonlijkheden. Dat was al zo vanaf 1990 toen hij bij het tv-programma De Stoel mensen met een afwijkende visie op samenleving en vaak in een bijzondere leefomgeving portretteerde. Later deed hij dat in het beroemde Villa Felderhof met combinaties van twee bekende persoonlijkheden; het leverde spraakmakende tv op met zo’n 1,5 miljoen kijkers voor de buis; menigeen heeft een of meerdere uitzendingen nog op het netvlies. Het leverde Felderhof in 1998 een Gouden Televizier Ring op.

Ook voor De Vliegenvanger was zijn inspiratiebron het leven van een kleurrijk persoon, namelijk Peter Linders uit Milsbeek. Felderhof leerde hem kennen toen hij het radioprogramma Rozengeur en Prikkeldraad maakte; een soort van De Stoel maar dan voor de radio. Hij kreeg zijn diari, dagboeken, en vijftien jaar na zijn dood viel op een veranda in Tanzania het kwartje hoe om te gaan met die nalatenschap. Het resulteerde uiteindelijk in De Vliegenvanger-trilogie. De in 1948 geboren Felderhof bleek niet alleen een goed regisseur en begenadigd interviewer maar ook een gewaardeerd auteur.

En nu, in ‘Een zomer in Italie’ is er aandacht voor zijn eigen bijzondere persoonlijkheid.

“Ik vind dat een biografie alleen is weggelegd voor presidenten en voetballers”

Ontmaskerd

“Uw leven lang heeft en geeft u aandacht aan minder bekende en bekendere persoonlijkheden met een bijzonder verhaal. Het lukt u echt verbinding te maken met deze personen waardoor deze zichzelf blootgeven. U komt heel dichtbij en dat heeft heel wat bijzondere tv-momenten opgeleverd die menigeen nog voor de geest kan halen. Nu was het de taak aan Marjolein om dat bij u te doen, om uw zielenroerselen boven tafel te krijgen. Dat lijkt me best spannend en eng.”

Rik Felderhof: “Ik ben in feite ontmaskerd door Marjolein aan de hand van de thema’s die ook voorkomen in De Vliegenvanger. Ze volgt mij; ik wilde pertinent geen biografie van mezelf want ik vind dat dat alleen is weggelegd voor presidenten en voetballers. Doordat Marjolein nauw met mij heeft samengewerkt voor De Vliegenvanger maar ook doordat we samen hebben gereisd in Tanzania, kent ze me door en door. Ze kreeg alle vrijheid en de opdracht er alles uit te halen.”

Marjolein Westerterp: “Dat was best een opgave, vaak ging het goed, soms liep ie weg, soms merkte ik dat ik gas terug moest nemen. Als je zo intensief samenwerkt, ontmoet je elkaar ook in verschillende humeuren. Soms liet ik het gaan, soms heb je gewoon een ander inzicht. Het belangrijkste vond ik dat ik het met respect zou doen.”

Marjolein Westerterp portretteerde al eerder protagonisti, beroemdheden. Zo schreef zij o.a. ‘Een koning om in te lijsten’ en ‘Een koningin om van te houden’ over Koning Willem Alexander en respectievelijk Koningin Máxima. En nu dus een portret van Rik Felderhof.

Wat heeft u met Italie?

Rik Felderhof: “Als kind al ging ik samen met mijn ouders op vakantie naar Italie; als 10 jarige bambino ging ik mee naar de openlucht opera in Verona. Ik keek mijn ogen uit! En nog steeds! Het leven dat zich op straat afspeelt, de hoffelijkheden, het staande koffiedrinken in een barretje, ook door de dienders. Ik heb heel wat gezien toen ik ter inspiratie door Italie reisde. Een prachtig land!”

“Italie is een heerlijk land waar je elkaar trouw kunt beloven zolang de zon schijnt.”

Wat vindt u de mooiste stad?

Rik Felderhof: “De mooiste steden vond ik Rome, Venetie, Turijn en zeker ook Sorrento en Capri. Dat laatste eiland is toch wel mijn favoriet, samen met de Amalfikust. Die geurende citroenbomen, die bloeiende bougainvilles, het uitzicht, de pleintjes en terrasjes… het eerste deel van De Vliegenvanger speelt zich trouwens ook deels af in Ravello; in het boek heet het echter San Virello.“

Marjolein Westerterp: “Ik vond het stuk uit Turijn het mooiste uit het boek, maar ik vond Ladispoli (badplaats aan de kust bij Rome) het leukste – daar hadden we het over het thema vriendschap en hoe jij daarin zit. En Rik, op Capri, weet je nog, op dat terras… toen hadden we het over de liefde, over jou en jouw invloed op vrouwen. Het was mooi te zien wat er gebeurt als er vrouwen in jouw buurt zijn.” “Het lijkt wel alsof Rik in staat is mensen te laten stralen zonder dat ze er erg in hebben, alsof je een spotlight op ze richt waardoor ze mooier worden dan ooit.” Rik kijkt Marjolein fronsend aan en zegt zich het niet te kunnen herinneren. Wellicht komt ze weer te dichtbij; zijn gereserveerdheid steekt de kop op.

© Foto Venetie: Claudia Zanin

Marjolein Westerterp: “Mijn favoriete plekken zijn uiteindelijk toch wel Venetie en Rome.” Felderhof knikt instemmend en vult aan: “Het meest spannende vond ik het bezoek aan Napels. Wat ik vooraf las, maakte me wat bezorgd. Ter plekke zie je af en toe de kogelgaten in de muur zitten. Ook zie je plekken waar je in alle rust een moord kunt voorbereiden. Oh, Marjolein, hoe heette dat restaurant ook alweer, Gambrinus, toch? Wat een stijl hè, dat was geweldig!”

“Wat ik daar ook fantastisch vond is het Teatro di San Carlo. Ben je daar al eens geweest? Zo mooi! Die spiegels in de coulissen, de houten balustrades met tussenschotjes… als je daar toch bij een saaie opera bent, laat je je samen toch mooi onderuit zakken om je eigen operavoorstelling te spelen…“ grinnikt Felderhof.

“Als je op een terras zit op een Italiaanse piazza is het net een opera die aan je voorbij trekt.”

Wat vindt u het meest verschrikkelijk aan Italie?

Rik Felderhof: “Het meest verschrikkelijke van Italie vond ik de rommel op straat.” Marjolein Westerterp vult aan: “Ik vind juist de drukte van het adembenemend mooie Venetie verschrikkelijk. Dat is toch afschuwelijk voor de bewoners? Geen wonder dat de stad leegloopt! Ik vond het wel heel leuk om te zien dat er ook nog studenten rondstruinen in alle rust op Campo Margherita. Het is fascinerend om te zien hoe druk het is in een deel van de stad en hoe rustig in een ander deel. Oh, en het allermooiste vond ik het wel ’s avonds, als het langzaam donker werd en rustig. Je hoorde alleen nog de klakkende hakjes in de smalle steegjes, weet je nog…“ verzucht Marjolein.

“Je hoorde alleen nog de klakkende hakjes in de smalle steegjes”

Tango voor drie

U bent televisiemaker, schrijver, regisseur, kortom: u bent gewend de touwtjes in handen te nemen en de regie te voeren. Dat lijkt me niet makkelijk voor Marjolein, die voor dit boek de auteur is. Jullie schrijven ‘ het is een tango voor twee’, maar bij een tango leidt de man en volgt de vrouw.
Rik Felderhof: “Eigenlijk was het een tango voor drie! Voor twee heren en een dame om precies te zijn. De ene heer is de hoofdpersoon van De Vliegenvanger, de andere ben ik, de vrouw is natuurlijk Marjolein. We hebben zo’n ritme gevonden met z’n drieën dat het lukt.”

Al met al is het een fijn boek om mee op de bank te kruipen, om een beetje dichterbij Felderhof zelf te komen, om mijmerend mee te reizen naar de locaties uit het boek die je zelf ook kent en in gedachten af te reizen naar je volgende vakantie in Italië.

De Vliegenvanger trilogie

In Felderhofs succesvolle trilogie De Vliegenvanger is Italie een van de landen waarin het verhaal zich afspeelt. Hij schreef de trilogie onder pseudoniem Ravelli zodat hij vrij was om te schrijven wat hij wilde en omdat hij op auteurskracht wilde worden beoordeeld en niet op zijn naam. Hij kon naar eigen zeggen “veel brutaler en romantischer zijn dan hij ooit in zijn tv-programma’s was.” De trilogie werd een groot succes; meer dan 200.000 exemplaren gingen over de toonbank. De boeken zijn zelfs in het Italiaans en Engels vertaald!

Interview Rik Felderhof door Ivo Niehe voor de TV-show

Boeken van Rik Felderhof