
Michelangelo Buonarroti, ca. 1544
Het werk van Michelangelo Buonarroti wordt veelal gezien als het hoogtepunt van de Renaissance. Zijn grootse en dramatische werken bevinden zich voornamelijk in Firenze en Roma. Wie was deze kunstenaar, waar groeide hij op en hoe zien zijn belangrijkste werken eruit?
Michelangelo in het kort
Michelangelo di Ludovico di Lionardi di Buonarroti Simoni werd op 6 maart 1475 geboren in Caprese-Roma. De schilder, beeldhouwer, architect overleed in 1564. Zijn indrukwekkende werken hebben hem onsterfelijk gemaakt.
Toen de artista nog klein was, zaten zijn ouders in grote geldnood. Ook de rest van zijn hele leven maakte hij zich zorgen over het welzijn van zijn famiglia. Gelukkig was hij, in tegenstelling tot vele andere kunstenaars, al bij leven erg succesvol.
Michelangelo's opleiding
Michelangelo kreeg zijn opleiding in het Firenze van de Medici, een rijke bankiersfamilie. Hij legde zich er eerst toe op de schilderkunst. Rond 1505 werkte hij samen met Leonardo da Vinci aan de fresco’s voor het Palazzo Vecchio. Beiden hebben hun fresco’s uiteindelijk niet uitgevoerd.
Na zijn opleiding bij meesterkunstenaar Domenico Ghirlandaio werd Michelangelo gevraagd werken op commissie te maken, zoals de wereldberoemde Davide, de Pietà en natuurlijk de fresco’s in de capella Sistina, Sixtijnse kapel.
Bijzonder is de manier waarop Michelangelo de anatomia van de mens bestudeerde: met hulp van Pietro de’ Medici onderzocht hij cadaveri, lijken, van het kloosterziekenhuis in Firenze. De verkregen inzichten hadden grote invloed op zijn latere werk.
Michelangelo’s tekeningen voor de fresco’s hebben veel invloed gehad op de ontwikkeling van de Westerse kunst. Deze tekeningen werden door elke jonge kunstenaar in Firenze gebruikt als voorbeeld van het naakte menselijke lichaam.
Michelangelo's Pietà
Toen de Medici in 1494 uit Firenze werden verbannen, vertrok Michelangelo naar Bologna en vervolgens naar Roma. Daar maakte hij een van zijn eerste beroemde beelden, de Pietà in de Sint Pieter. Sinds 1972 staat het beeld achter glas nadat een Oostenrijkse gek zich met een hamer op het beeld stortte terwijl hij riep “Ik ben Jezus Christus”. Het beeld werd op vijftig plaatsen beschadigd maar kon gelukkig gerestaureerd worden.
Michelangelo's David
Michelangelo keerde in 1501 als een belangrijk beeldhouwer terug naar Firenze, waar hij zeer actief werd. Hij voltooide er in 1504 zijn capolavoro, meesterwerk, befaamde beeld de David. Dit gigantische beeld, dat bijna 5 meter hoog is en circa 5600 kilo weegt, is gemaakt in 1501 en stelt de Bijbelse David voor: de jongen die de reus Goliath wist te verslaan met een steen uit zijn slinger. Vandaag de dag is het te zien in de Galleria dell’Accademia di Firenze.
Het maken van het beeld was nogal een grande sfida, grote uitdaging. Het blok Carrara-marmer was namelijk niet perfect. Er zat een lange crepa, scheur, in die welk beeld dan ook zou kunnen beschadigen. Michelangelo haalde het 'in het marmer verstopte beeld' uit het beeld. Het belandde op de Piazza della Signoria in Firenze, voor Palazzo Vecchio.
David heeft scheurtjes
Dit beeld is in 2002 gerestaureerd met behulp van Japans rijstpapier en laser-technieken om zo een digitaal, driedimensionaal beeld van de David te verkrijgen. Tijdens de restauratie werden er zorgwekkende scheurtjes rond de linker enkel geconstateerd, waardoor het standbeeld ooit zou kunnen omvallen. Het is verbazingwekkend dat dit het enige mankement was, aangezien de David bijna 5 meter lang is en circa 5600 kilo weegt en 350 jaar lang buiten op de Piazza della Signoria heeft gestaan.
David door de bliksem getroffen
Eigenlijk is het verbazingwekkend dat dit het enige mankement is, zeker als je bedenkt dat de David 350 jaar lang buiten op het Piazza della Signoria in Firenze heeft gestaan. Daarbij werd het beeld in 1512 ook nog door de bliksem getroffen en vijftien jaar later verbrijzelde het volk zijn linkerarm. Om het helemaal af te maken werd het in de 19e eeuw schoongemaakt met een middel dat voor de helft uit zoutzuur bestond. Initiatiefnemer en financier van de restauratie was Willem Dreesman (familie van de V&D-oprichter), maar ook Mel Gibson en Sting droegen hun steentje bij.
Michelangelo's Mozes
Een project waaraan Michelangelo bijna veertig jaar heeft gewerkt is het grafmonument voor paus Julius II, waarvan nu zijn levensgrote Mozes de belangrijkste figuur is (die oorspronkelijk als bijfiguur bedoeld was). Het beeld heeft later een plaats gekregen in de San Pietro in Vincoli te Roma, waar het nu nog te bezichtigen is.
Het plafond van de Sixtijnse Kapel
In 1508 begon hij aan zijn allerbelangrijkste project, het plafond van de Sixtijnse Kapel. Deze enorme klus klaarde hij bijna helemaal alleen in vier jaar waardoor Michelangelo werd beschouwd als de grootste levende kunstenaar.
Medici Kapel en de Laurenziana Bibliotheek
Vervolgens creëerde hij in opdracht van de paus twee van zijn architectonische hoogtepunten, de Medici Kapel en de Laurenziana Bibliotheek, beide in de San Lorenzo te Firenze.
Michelangelo's Schepping van Adam
‘La creazione di Adamo’, oftewel ‘De schepping van Adam’ hebben we ook te danken aan Michelangelo Buonarroti. Tijdens zijn leven was de kunstenaar al zo succesvol, dat hij de bijnaam Il divino Michelangelo kreeg. Het tafereel van de ‘Schepping van Adam’ is slechts een detail uit de hele afbeelding die hij tegen het plafond en de wanden van de Sixtijnse kapel schilderde. Michelangelo is maar liefst 4 jaar bezig geweest met het plafond, om precies te zijn van 1508 tot 1512. Een hele tijd, zeker als je bedenkt dat hij dit liggend op zijn rug deed!
De afbeelding van twee mannen, waarvan één zwevend in de lucht, die elkaar met de wijsvinger aanraken. De zwevende persoon is God, omringd door allerlei engelen. De andere man is Adam, hij komt net tot leven en richt zicht op. Een deel van de afbeelding kent iedereen wel; je ziet de vingers die elkaar aanraken terug op posters, kaarten en dergelijke. Vraag je iemand echter naar het verhaal achter deze vingers, zal slechts een enkeling het kunnen ophoesten.
Wil je meer zien dan alleen de wereldwijd bekende vingers, zul je naar Roma moeten afreizen, om preciezer te zijn naar La Cappella Sistina, de Sixtijnse kapel. Daar aangekomen, begeef je je richting het midden van de kapel; de schildering zit namelijk in het midden van het plafond.
Blik omhoog en genieten maar! Attenzione: de kans is aanwezig dat dit fantastische aanblik wordt afgestraft door nekkramp!
Het laatste oordeel
In 1534 vertrok Michelangelo voorgoed naar Roma en kreeg daar de opdracht voor het schilderen van ‘Het laatste oordeel’ in de Sixtijnse Kapel. Hij voltooide dit enorme fresco in vijf jaar. Na zijn dood werden de naakte figuren ‘gefatsoeneerd’ door kleding over de aanstootgevende delen te schilderen. In dit fresco is het Maniërisme overduidelijk; het uitbeelden van naakte figuren in moeilijke poses lijkt wel een doel op zich te zijn geweest.
Sint Pieter
Zijn volgende grootse project werd de Sint Pieter, waaraan hij werkte van 1546 tot aan zijn dood in 1564. Beroemde architecten zoals Bramante, Rafaël en Da Sangallo de jongere, waren hem in het ontwerpen en bouwen al voorgegaan, maar uiteindelijk werd het plan van Michelangelo uitgevoerd, dat overigens voortdurend gewijzigd werd tijdens de bouw. De koepel werd, gewijzigd door Della Porta, pas in 1590 voltooid en de uiteindelijke façade pas in 1615.
Passaporto | |
Naam: | Michelangelo di Ludovico di Lionardo di Buonarroti Simoni |
Geboorte- en sterfjaar : | 1475-1564 |
Geboorte- en sterfplaats : | Caprese - Roma |
Beroep: | schilder, beeldhouwer, architect |
Periode: | Hoogrenaissance |
Stijl: | Renaissance/Maniërisme |
Belangrijkste werken: | Pietà: 1499, St. Pieter, Roma David: 1501-03, marmer, Galleria dell'Accademia, Firenze Plafond Sixtijnse Kapel: 1508-12, Vaticaanse Musea Grafmonument Julius II:1513-45, ( Mozes,1515), S. Pietro in Vincoli, Roma Laatste Oordeel: 1536-41, Sixtijnse Kapel, Vaticaanse Musea St. Pieter: 1546-64, Roma |