De schijnbare eenvoud van Palladio

Una storia del nostra amica Sharon

Het is weer herfst en de herfst heeft iets speciaals, iets melancholisch. Op de een of andere manier moet ik met de komst van de herfst altijd aan Venetië denken. Stad waar alles anders is dan het lijkt. Eén groot theater. Een stad die uitnodigt alle hoeken en gaten te verkennen.

Als ik door die stad loop dan moet ik gewoon weten wat er aan het einde van dat steegje te zien is of wat me te wachten zal staan als ik die hoek omloop. Wat slechts zo lijkt te zijn is werkelijkheid en wat je dacht werkelijk waar te zijn, blijkt schijn.

En dan het licht. Wij, Nederlanders zijn altijd al gefascineerd geweest door licht. Onze schilders zijn immers wereldberoemd geworden doordat ze in staat bleken het licht te vangen in hun schilderijen.
Venetië heeft iets magisch; sommige Nederlanders denken bij het woord romantiek zelfs meteen aan

Venetië

Oog in oog met de San Marco schieten woorden eigenlijk te kort. Venetië moet je zien en voelen. Dwalend door de steegjes, wandelend over de vele bruggetjes kwam ik ooit in het oostelijk gedeelte van de stad, bij de San Francesco della Vigna.

Nog vol van alle byzantijnse frivoliteiten van de San Marco, fascineerde de stille eenvoud van deze kerk meteen. Van overspannen vormen en letterlijk schitterend goud was geen spoor te bekennen. De San Francesco della Vigna is een imposante kerk, in een niet zo bekende uithoek van de stad.

Palladio

Palladio, een van de grootste architecten die Italië kent, gaf de kerk zijn façade. En die façade is wat me zo trof. Het verhaal achter de bouw van deze kerk is er misschien wel een van menselijk drama. In eerste instantie ontwierp een ander groot architect de kerk, Jacopo Sansovino. Palladio kreeg later echter de opdracht om de façade te ontwerpen. Toch het gezicht van de kerk zou je kunnen zeggen.

Vele uren bracht Palladio door met het bestuderen van de vergane glorie van de klassieken in Rome. Hij maakte zich de beginselen van Romeinse en Griekse bouwstijlen eigen, maar bleek wel in staat deze toe te passen op de behoeften van zijn eigen tijd. Niet voor niets werd hij dan ook in 1570 benoemd tot bouwmeester van La Serenissima (de republiek Venetië).

Die façade dus. Op mijn knieën keek ik omhoog langs de pilaren. Meteen werd ik door de eenvoud en symmetrie overweldigd. Hoe is het toch mogelijk dat zoiets complexs er zo eenvoudig uit kan zien? Hele verhandelingen zijn geschreven over de klassieke eenvoud die architecten als Palladio terugbrachten in de bouwkunst.

Hoe ze er in slaagden zich los te maken uit de worsteling van eerdere architecten die de bouwstijlen uit de klassieke oudheid wilden toepassen op traditioneel religieuze bouwwerken. Omhoog kijkend langs die façade van Palladio wordt me ineens duidelijk wat hij bedoelde: het mooie zit'm in het feit dat er niets meer weggelaten kan worden. Alles is af. Zo moet het zijn. Non si può eliminare più nulla. Ga die kerk zien.