Pas op voor het syndroom van Stendhal

Una storia del nostra amica Sharon

Attenzione: het Syndroom van Stendhal ligt op de loer...

Tijdens een bezoek aan Florence bestaat het risico dat je het syndroom van Stendhal oploopt. Dat klinkt erg onheilspellend. Maar wat is dat dan precies voor een syndroom?

De Franse schrijver Stendhal omschreef in de19e eeuw de overweldiging door alle aanwezige kunst in Florence als een 'ziekte'. Na het zien van al het moois dat die stad te bieden heeft, was hij volkomen overrompeld en bracht de resterende tijd van zijn verblijf alleen nog maar in vertwijfeling door. Een typisch geval van een overdosis kunst. Sindsdien spreekt men van het syndroom van Stendhal als mensen dezelfde verschijnselen als de schrijver vertonen.

Santa Croce, Florence

Nu staat er in Florence één kerk die alles in zich heeft om het sluimerende syndroom van Stendhal bij de onschuldige bezoeker te doen exploderen: de Santa Croce (oftewel het Heilige Kruis). Deze kerk is als een etalage van een warenhuis dat het beste van het beste wil laten zien aan de passerende voorbijganger.

Het wordt je bijna te veel. Middenin een van de oudste en drukste wijken van Florence ligt tussen een wirwar aan winkeltjes en barretjes het Piazza Santa Croce. Aan de rand van dit plein verrijst de kerk van Santa Croce.

De kerk werd eind 13e eeuw gebouwd in opdracht van de bedelorde van de Franciscanen. De marmeren façade stamt uit de19e eeuw. Het is zo'n kerk die wordt afgebeeld op ansichtkaarten of als filmdecor wordt gebruikt omdat ze bij buitenlanders dat typische sfeerbeeld van Florence oproept.

Twee redenen maken de Santa Croce één van de belangrijkste kerken van de stad: ze laat het summum van de frescoschilderkunst uit de 14e eeuw zien, maar ook is de kerk overladen met 19e eeuwse grafmonumenten voor verschillende Italiaanse beroemdheden.

Fresco's van Giotto

De eerste tekenen van het syndroom van Stendhal laten zich misschien al voelen bij het zien van de fresco's van Giotto (en van zijn navolgers). Een schilder die een onschatbare bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van de schilderkunst.

In zijn tijd dienden de fresco's vooral het doel duidelijk te maken welk verhaal gepredikt werd; welke geloofskwestie men aan de ongeletterden wilde duidelijk maken. Giotto beeldde de figuren zo af dat ze levensechter waren dan die van zijn voorgangers. De familiekapellen in de Santa Croce herbergen onwaarschijnlijk mooie fresco's. Het is bijna een sport om zonder reisgids eerst eens te zelf te ontdekken welke Bijbelse verhalen verteld worden.

Het gevoel van plotselinge overrompeling wordt waarschijnlijk alleen maar groter bij het zien van de grafmonumenten voor de Italianen met klinkende namen die begraven liggen in de Santa Croce: de illustere Michelangelo, de natuurkundige Galileo Galilei, de componist Rossini, de schrijver Ugo Foscolo, de architect Leon Battista Alberti en zelfs Dante (al liggen zijn overblijfselen in Ravenna waar hij stierf. Hij gaf de voorkeur aan een leven in ballingschap boven het zwichten voor de in zijn ogen vernederende voorwaarden om naar Florence terug te mogen keren).

Het is bijna teveel. Het gevaar van het syndroom van Stendhal ligt op de loer en toch... ik raad iedereen aan deze vitrinekast met het beste wat Italië te bieden heeft te gaan bekijken. Volg het verhaal van de fresco's van Giotto, ontdek de eenvoud van Brunelleschi's kapel voor de familie Pazzi, sta eens stil bij het graf van Machiavelli. En nu maar hopen dat u niet getroffen wordt door het syndroom van Stendhal!