
Napels, november 2003. We zijn een jaar verder. Anders dan het jaar daarvoor, steken we nu doelbewust Piazza Dante over, marcheren door Port d' Alba en passeren Piazza Bellini zonder een blik te werpen op het terras. We weten waar we willen zijn; in de Via San Gregorio Armeno. In deze straat gaan we op zoek naar een winkel waar allerlei attributen voor de presepio, de Napolitaanse kerststal, te koop zijn. Kenners van Napoli beginnen nu te lachen, want in deze straat is niets ánders te koop, het stikt er zelfs van deze negozi, winkels.

Presepio
Dat weten wij ook, maar we zijn vastbesloten, we zullen het vinden. Deze winkel moet namelijk een heel bijzondere zijn, want daarboven bevindt zich een piccolo museo, een klein museum. Het moet er vol staan met prachtige presepi en uitzonderlijk mooie, handgemaakte poppen. We hebben ook gehoord dat er weinig ruimte is en dat er slechts drie of vier personen tegelijk in kunnen. En om het nog spannender te maken, zou de eigenaar een heel moeilijk mannetje zijn. Slechts als hij er zin in heeft, neemt hij je mee en mag je zijn handgemaakte wonderen aanschouwen.

Piccolissimo!
Degene die mij dit verteld heeft, weet het niet meer precies. Een klein mannetje had haar en haar Nederlandse vriendin uitgenodigd. Of ze zijn museum niet even wilden bekijken? Was het nu aan het begin van de straat geweest, of verderop? Nee, nee, het was ergens achteraf, in een zijstraatje. Ze waren winkeltje in, winkeltje uit gegaan, trappetjes op en af, langs vele donkere nissen en net toen ze vreesden beroofd -of erger- te worden, beklommen zij het laatste smalle, omhoog kronkelende trappetje. En daar was het dan...
Oh, wat was het allemaal mooi geweest, aldus de vriendin. De burgemeester van Napoli had de eigenaar zelfs een bijzondere oorkonde uitgereikt, iets met pastore in terracotta, terra-cotta herders. Nee, sorry, een herkenningspunt konden zij zich niet meer herinneren; la Befana, Babbo Natale en al die kraampjes met piepkleine attributen voor de presepio stonden immers overal. Achteraf overheerste de blijdschap, want hen was niets naars overkomen.

Giuseppe Ferrigno
Nu moet ik toegeven dat ik ook niet zo dapper ben en ja, zo'n tocht had iets sinisters. Gelukkig hoefde ik niet alleen op onderzoek uit, Gerard en Michiel vonden het ook wel spannend. En daar stonden we dan, in de via San Gregorio Armeno. Het was zaterdag en laat in de middag. Het was een regenachtige, zwaarbewolkte dag en het begon al te schemeren.
Desondanks waren we niet de enigen die de kerstkraampjes en de winkeltjes kwamen bekijken. We konden over de koppen lopen, zo druk was het. Maar waar moesten we in hemelsnaam beginnen? We liepen een stuk recht vooruit, gluurden in allerlei donkere zijsteegjes en betraden voorzichtig enkele donkere portalen, waar we teleurgesteld op enkele massieve, hermetisch gesloten deuren stuitten.
Inmiddels bijna avond en donker, besloten we dat het wel genoeg was. In mijn beste Italiaans vroeg ik een oudere winkelier naar il museo straordinario, het bijzondere museum, en hield pen en papier in de aanslag. "Là, sotto la bandiera!" Hij wees achter mij, naar een winkel waarboven de Italiaanse vlag wapperde. Op de gevel stond: "Giuseppe Ferrigno dal 1836" en "Arte della terracotta Napoletana". Daaronder, achter het raam, zag ik een paar vage schimmen. Maar zo dichtbij? En al die trappetjes en donkere nissen dan? We wierpen een blik naar binnen. Ja, daar moest het wel zijn.

Al lavoro, aan het werk
Achter in de winkel bevond zich de smalle trap die al kronkelend omhoog leidde. Certo, jazeker, wij mochten ook naar boven, maar eerst moesten de anderen, de vage schimmen, naar beneden. Toen pas waren wij aan de beurt. Boven aan de trap stond Marco Ferrigno, niet de zoon maar een nipote, een neef, van de beroemde Giuseppe. Het was een klein mannetje met een olijke blik in zijn ogen en hij deed helemaal niet moeilijk. Hij wenkte juist heel vriendelijk. Wilden wij zijn museo bekijken?
Langs de vele foto's, een paar met Sophia Loren en Pavarotti en nog enkele andere beroemdheden, bestegen wij de trap. Het was niet alleen museum, ontdekten wij, maar ook nog steeds werkplaats. In een hoek zat een andere nipote, ook een Ferrigno, achter een werktafel bezaaid met hout, terracotta, verfkwasten en kleine potjes verf. Hij was juist bezig met het beschilderen van een herder, un pastore. Hij mocht niet gestoord worden, want het vergt uiterste concentratie om de gezichtsuitdrukking vast te leggen. Mede hierdoor zijn de herders van Ferrigno een begrip geworden, in heel Napoli en omstreken, zelfs tot ver in het buitenland!
De poppen, gemaakt van het allerbeste terracotta, zijn stuk voor stuk prachtig om te zien. Sommige hebben glazen ogen, de duurste hebben ogen van kristal. Voor de kleding gebruikt men onder andere de beroemde zijde uit San Leucio, een middeleeuws dorpje vlakbij Caserta.

Venduto Di Troit!?
De gehele ruimte boven de winkel wordt benut, er staan grote en kleine presepi met hierin vele beroemde figuren. Op alle kasten staan de poppen uitgestald en er hangen er zelfs aan het plafond. We zagen Totò, Pulcinella en Gobbo (Quasimodo), maar belangrijker nog, de Madonna en de Tre magi, de drie Koningen en de venditori, verkopers van bijvoorbeeld brood, vlees en vis.
Voor ons zijn de poppen veel te duur, maar ik wed dat Pavarotti en Sophia het niet konden laten. Ze hebben hier vast en zeker zo'n mooie pop met kristallen ogen en zijden kleding aangeschaft of misschien wel een presepio Napolitano Settecentesco, een kersttafereel zoals dat er in de zeventiende eeuw uitzag.
Marco Ferrigno deed er het zwijgen toe, maar wilde ons niet met lege handen wegsturen. "Un regalo" zegt hij stralend en drukt mij een zwart boekwerkje, stevig gekaft, in mijn hand. Als ik het doorblader, staan ze er allemaal in: Totò, Pulcinella, Gobbo, la Madonna, i venditori, i presepi, la Natività. Ik zou de loterij willen winnen, dan kocht ik ze allemaal...
Wonen & Werken in Italië
- Diploma’s
- Sollicitatie en CV
- Belastingen en verzekeringen in Italië
- Termen en instanties in Italië
- Vinden van woon-ruimte in Italië
- Werk of vakantiewerk zoeken in Italië
- 1 mei: Dag van de arbeid – waarom zijn winkels dicht?
- Italiaans leren
- Ervaringen met het wonen en werken in Italia van i nostri amici