Zo religieus als Italië is, zoveel pelgrimsroutes zijn er. Je hoeft niet religieus of spiritueel te zijn om de route te lopen. Vaak wordt zo'n pelgrimsroute namelijk ook gelopen om tot zelfinzicht te komen. Of om stil te staan bij gebeurtenissen. Hoe je het ook wendt of keert: wie de route loopt, zegt altijd rijker terug te komen. Zo lang lopen, doet immers wat met de mens.
Het lopen van een pelgrimsroute is bovendien een vorm van slow travel en van duurzaam reizen. Het leuke van de cammini, pelgrimstochten, in Italië is dat deze overwegend rustig zijn. En dat je dus relatief weinig mensen tegen komt. Je hoofd en lijf komen tot rust. Je komt dichter tot jezelf en laat een wereld boordevol prikkels achter je. Je maakt in plaats daarvan contact met ‘je eigenste ik’ en doet energie op door met volle teugen van de natuur te genieten. Je kunt de wandeltochten in solitaria, alleen, lopen, maar ook in gezelschap.
Heb je de keuze, loop dan bij voorkeur niet in de zomermaanden. Niet alleen is het dan warm, maar ook heel wat drukker met camminatori, wandelaars, dan in de andere maanden.
Italiaanse pelgrimstochten zijn anders
Een groot voordeel ten opzichte van ’s werelds bekendste Camino Santiago de Compostela is het gebrek aan massaliteit en daarmee dus de rust en de beperkte hoeveelheid mensen die je onderweg in Italië tegenkomt.
Waar je bij de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela zeker ‘s zomers in de drukte loopt, is dat bij de Italiaanse pelgrimstochten heel wat minder het geval.
Vergelijk maar eens het aantal personen die zo'n pelgrimstocht loopt: in 2025 liepen zo’n 500.000 mensen de Camino de Santiago. Zet je het af tegen het aantal personen dat een Italiaanse pellegrinaggio, pelgrimstocht loopt, dan zie je het verschil. Daar gaat het niet om honderdduizenden maar juist duizenden tot in een enkel geval hooguit tienduizenden per jaar…
Via Francigena
Ook al doet de naam Via Francigena vermoeden dat het gelieerd is aan de heilige Franciscus, toch is dat niet waar. Deze in de tiende eeuw ontstane pelgrimstocht is namelijk ontstaan voordat San Francesco leefde. De middeleeuwse pelgrimsroute start in Canterbury (Engeland) en voert naar Rome. De pelgrimsroute verwijst met haar naam naar ‘De weg afkomstig uit Frankrijk’ en dus niet naar San Francesco.
De lengte van de Via Francigena is zo’n 3000 km. Je doorkruist zo’n 600 gemeenten in 5 landen/staten: Engeland, Frankrijk, Zwitserland, Italië en het Vaticaan. Volg je de segnavia, bewegwijzering, langs de oudste wegen van Europa, eindig je in Rome. De pelgrimsroute bestaat uit gemakkelijke sentieri di montagna, bergpaden, mulattiere di pietra, geplaveide ezelpaden, landweggetjes, strade bianche, gravelwegen. De wandeltocht kun je ook op de fiets doen; sommige stukjes zelfs a cavallo, te paard. Het is een route die geschikt is voor iedereen, van jong tot oud.
Cammino di San Benedetto
De cammino di San Benedetto start in Norcia (regione Umbria) en eindigt in Montecassino (regione Lazio). De totale lengte is zo’n 300 km. Die overbrug je in 16 etappes. Je loopt door rustig gebied, langs spirituele plekken en halfhoge bergen. De moeilijkheid is gemiddeld tot zwaar.
Cammino dei Briganti
De cammino dei Briganti is een rondwandeling van zo’n 100 km. De pelgrimstocht start en eindigt in Sante Marie (Abruzzo). Je loopt door de bergen langs oude smokkelroutes; de moeilijkheid is licht tot gemiddeld
Via degli Dei
Deze pelgrimstocht start in Bologna (regione Emilia Romagna) en eindigt in Firenze. De Via degli Dei is een (middel)zware wandeltocht over een lengte van zo’n 130 km. Er zijn heel wat dislivelli, hoogteverschillen; je maakt heel wat hoogtemeters, al lopend door de Apennijnen. Omdat het er ook kan sneeuwen, loop je de wandeltocht bij voorkeur tussen maart en november. Bekijk echter wel goed de condizioni climatiche, weersomstandigheden.
En dan zijn er ook nog verschillende cammini, pelgrimsroutes, gewijd aan San Francesco.